فروش خودرو در ایران، فقط معامله‌ی پول و ماشین نیست؛ یک مسیر اداری پر از مدارک، مراحل قانونی، و ریزه‌کاری‌هایی است که اگر نشناسی، یا معامله‌ات گیر می‌کند یا سرت کلاه می‌رود. خریدارهای حرفه‌ای مدارک را بهتر از فروشنده‌ها چک می‌کنند. اگر می‌خواهی جلوی آن‌ها کم نیاری و فروش روانی داشته باشی، باید مدارکت را از قبل آماده کنی.
مدارک اصلی مورد نیاز برای فروش خودرو
در حالت عادی، فروشنده باید مدارک زیر را ارائه کند:
- سند مالکیت (برگ سبز):
مهم‌ترین مدرک. این سند از طرف راهور صادر شده و مشخصات مالک، خودرو و شماره پلاک را دارد. بدون برگ سبز معامله نهایی نمی‌شود. - سند قطعی دفترخانه:
اگر ماشین را از فرد دیگری خریده‌ای و هنوز به نام خودت انتقال قطعی نداده‌ای، مشکل‌ساز می‌شود. معامله با برگ قول‌نامه‌ای یا دستی قابل پیگرد است. - کارت ماشین:
کارت شناسایی خودرو که پلیس هنگام استعلام بررسی‌اش می‌کند. گم شده باشد؟ باید المثنی بگیری، وگرنه معامله عقب می‌افتد. - برگه معاینه فنی:
برای خودروهای بالای ۴ سال الزامی است. اگر معاینه فنی نداری، خریدار حق دارد از قیمت کم کند یا از معامله صرف‌نظر کند. - بیمه شخص ثالث معتبر:
بیمه باید تا روز تعویض پلاک اعتبار داشته باشد. بدون آن، نقل و انتقال انجام نمی‌شود.
مدارک تکمیلی و مهم اما فراموش‌شده
- گزارش کارشناسی (در صورت درخواست خریدار):
به‌ویژه اگر ماشین تصادف داشته یا قیمت بالا دارد، ارائه‌ی گزارش رسمی کارشناسی اعتماد خریدار را بالا می‌برد. - برگه عدم خلافی:
باید از راهور بگیری. ترجیحاً در روز تعویض پلاک اقدام کن که مبلغ جریمه به‌روز و قطعی باشد. خلافی بالا باعث ایجاد چانه‌زنی در لحظه‌ی معامله می‌شود. - فاکتور نمایندگی (برای خودروهای صفر یا وارداتی):
داشتن فاکتور رسمی، نشان‌دهنده‌ی اصالت و پرداخت عوارض است. نبودش گاهی جلوی انتقال سند را می‌گیرد. - اصل شناسنامه و کارت ملی:
خب واضحه، اما بارها شده فروشنده در روز تعویض پلاک یکی از این‌ها را جا گذاشته و کل معامله عقب افتاده.
مدارک مربوط به شرایط خاص
- وکالت‌نامه فروش:
اگر فروشنده خودش حضور ندارد یا وکیل قانونی‌اش معامله می‌کند، وکالت‌نامه باید معتبر و رسمی باشد. دقت کن که حتماً شامل تعویض پلاک و دریافت وجه هم باشد. - مدارک ارث (در صورت فوت مالک قبلی):
فروش خودروی به‌ارث‌رسیده بدون سند انحصار وراثت و رضایت رسمی همه‌ی وراث، ممکن نیست. - برگه ترخیص (برای خودروهای وارداتی یا مزایده‌ای):
اگر ماشین گمرکی است یا از مزایده سازمانی خریداری شده، ارائه‌ی مدارک ترخیص الزامی است.
نکات پایانی و جمع‌بندی
فروش خودرو فقط یک آگهی و تماس تلفنی نیست؛ بدون مدارک کامل، معامله عقب می‌افتد یا کلاً منتفی می‌شود. به جای اینکه خریدار دانه‌به‌دانه ایراد بگیرد، مدارکت را قبل از انتشار آگهی مرتب کن. اگر سند قطعی نداری، اول تکلیفش را مشخص کن. اگر خلافی بالاست، زودتر تسویه کن. این جزئیات هستند که تعیین می‌کنند خریدار به شما اعتماد کند یا از شما عبور کند.
فروشنده‌ی حرفه‌ای کسی نیست که فقط خوب تبلیغ می‌کند، کسی‌ست که با مدارک کامل و شفاف، مسیر معامله را برای خریدار ساده می‌کند.